انتخاب عینک دودی مناسب


سلامت نیوز:
یک عینک دودی مناسب چه ویژگی‌هایی دارد؟ ‌آیا اصلاً وجود چنین وسیله‌ای در سبد خرید تابستانی ما مناسب و ضروری است؟ چه افرادی باید از عینک دودی استفاده کنند؟ اینها و سؤالات دیگری از این دست در بحبوحه شروع فصل گرما و شدت یافتن تابش اشعه خورشید بیشتر از همیشه برای ما مطرح می‌شوند. به همین منظور گفت‌وگویی با دکتر ابوالفضل رحیمی انجام دادیم که به بسیاری از سؤالات ما درباره عینک دودی پاسخ دادند و هر آنچه را لازم است در مورد آن بدانید، با صبر و حوصله تشریح کردند:


لزوم استفاده از عینک آفتابی :


فصل تابستان یعنی فصل شدت گرفتن تابش آفتاب و ما به کمک وسایل مختلفی، قسمت‌های بی‌حفاظ بدن خود را در مقابل اشعه‌های مضر آن می‌پوشانیم. عینک آفتابی یا دودی یکی از این وسایل پوششی است؛ هر چند باید بدانیم که استفاده از این وسیله برای تمام فصول لازم است و مختص به فصل تابستان نیست.

استفاده از این وسیله به سال‌ها پیش بازمی‌گردد. در حقیقت آن زمان عینک آفتابی وجود نداشت، اما بعضی از شیشه‌ها و لنزهای رنگی بودند که معادلی برای این وسیله به شمار می‌رفتند. متداول شدن استفاده از این وسیله به بعد از سال‌های 1970 برمی‌گردد. اما خیلی قبل‌تر از این تاریخ، چینی‌ها در حدود 2 هزار سال پیش از آن استفاده می‌کردند؛ ولی استفاده از آن در زمینه بعضی از باورهای خرافی مانند دفع ارواح خبیثه بود. در سال 1971 برای ساخت عینک‌های آفتابی یک سری استاندارد تعریف و استفاده از آنها قانونمند شد؛ هر چند بعضی از عینک‌های فعلی موجود در بازار همچنان فاقد استانداردهای لازم هستند.

انتظارات ما از عینک آفتابی
اشعه‌ مضر خورشید در عین حال که منبع زندگی و انرژی است، می‌تواند به قسمت‌های مختلفی از بدن از جمله چشم‌ها آسیب بزند. عینک‌های آفتابی در بعضی از موارد ضروری به کمک چشم‌های ما می‌آیند که با هم آنها را مرور می‌کنیم:‌

1. جلوگیری از اختلال دید در نور زیاد
حتماً برای همه شما پیش آمده که بر اثر تابش ناگهانی یک منبع نوری شدید مانند پروژکتور، برای مدتی دیدتان مختل شود و همه چیز را تار و ناواضح ببینید. در این حالت سلول‌های شبکیه چشم به قدری اشباع می‌شوند که چشم دیگر نمی‌تواند کار طبیعی خودش را انجام دهد. این هجوم نور شدید حتی می‌تواند اختلال‌های بینایی را تا 2 روز باعث شود. این وضعیت را حتی با تماشای لحظه‌ای خورشید هم می‌توان تجربه کرد.

2. جلوگیری از پخش نور
ما به این وضعیت Glare می‌گوییم. مثلاً حضور در جاهایی که میزان انعکاس و پخش نور زیاد است، باعث اختلال دید می‌شود. این انعکاس می‌تواند نور زیادی را به چشم وارد کند که زیانبار است؛ مانند کوری برف که بر اثر تابش نور در محیط‌های برفی ایجاد می‌شود. عینک آفتابی شدت نور را به اندازه‌ای کاهش می‌دهد که دید افراد مختل نشود. حتماً متوجه شده‌اید که دید انسان در محیطی که خیلی روشن باشد، کامل نیست و این‌طور نیست که هر چقدر نور زیادتر شود، دید بهتر می‌شود.

3. جلوگیری از اشعه‌های مضر خورشید
یکی از اشعه‌های خورشید که ما خودمان را از آن محافظت می‌کنیم، اشعه ماوراءبنفش است. این اشعه که به اختصار آن را «یووی» می‌نامیم، بسیار مضر است و می‌تواند آسیب‌های متعددی به چشم وارد کند. مثلاً همان وضعیت کوری برف، یکی از اختلالاتی است که منجر به التهابات چشم می‌شود. این وضعیت در افرادی با پوست روشن و بلوند شدیدتر است؛ زیرا وجود مژه‌ها به شکل طبیعی و رنگ تیره یکی از حفاظ‌های طبیعی بدن در برابر اشعه‌های خورشید است که در این افراد وجود ندارد. این کوری‌های موقت که Snow Blind نامیده می‌شوند، در ناحیه چشم‌ها چنان ایجاد درد می‌کنند که فرد حتی قادر نیست چشمانش را باز نگه دارد. در کشور ایران این مشکل برای افرادی به وجود می‌آید که در پیست اسکی از عینک استفاده نکرده‌اند. آنها مدتی پس از بازگشتن از پیست، دچار التهاب چشم می‌شوند؛ چون معمولاً این مشکل چند ساعت بعد خودش را نشان می‌دهد، که خوشبختانه یک اختلال بینایی گذر‌است. یکی دیگر از علل این اتفاق، جوشکاری است که حتماً باید با عینک مخصوصی انجام شود و عینک آفتابی معمولی برای این کار جواب نمی‌دهد. نور اتاق‌های عمل هم می‌تواند عامل ایجاد این حالت باشد. همچنین در تابستان، شدت نور در سواحل و کنار دریا می‌تواند کوری موقت ایجاد کند.

کمکی برای ضدآفتاب‌ها
یکی از راه‌های مبارزه با اشعه‌های مضر آفتاب استفاده از کرم‌های ضدآفتاب است که برای حفاظت از پوست در مقابل اشعه یو‌وی به کار می‌روند. در نواحی چشم و پلک به علت تحرک و تکان زیاد، ماندگاری و ثبات این کرم‌ها کم می‌شود. بنابراین استفاده از عینک‌های آفتابی کمک می‌کند تا علاوه بر چشم‌ها، پوست اطراف آنها و پلک‌ها هم محافظت شوند.

ارتباط ناخونک با یووی
بعضی از بیماری‌های چشمی را با اشعه ماوراءبنفش مرتبط می‌دانند؛ مثلاً ناخونک. البته این به این معنا نیست که هر کس ناخونک در چشم دارد به علت اشعه آفتاب است، بلکه این اشعه می‌تواند عامل تشدید این بیماری باشد.

ارتباط آب‌مروارید با یووی
بعضی از تحقیقات مدعی‌اند که این اشعه باعث ایجاد آب مروارید می‌شود. البته این تحقیق کاملاً ثابت‌شده نیست؛ چون به هر حال علت اصلی آب مروارید، افزایش سن است. اشعه ماوراءبنفش تنها ممکن است باعث تشدید کاتاراکت شود.

تأثیر یووی بر شبکیه چشم
شبکیه قسمتی از چشم است که نور و تصویر تابیده شده را به مغز مخابره می‌کند. ممکن است در بعضی شرایط خاص، اشعه مضر خورشید به شبکیه برسد و باعث ایجاد مشکل شود. این عارضه بر عکس کوری موقت که اشاره کردیم، دیرتر ایجاد می‌شود و متأسفانه تأثیری درازمدت و گاه دائمی دارد. البته این مورد به ندرت پیش می‌آید؛ چون چشم به شکل خدادادی، تنظیم‌کننده نوری به نام مردمک دارد که با بزرگ و کوچک شدن خودکار، میزان رسیدن نور را به چشم تعیین می‌کند.

عینک‌های پولاروید
لنز این عینک‌ها به شکل پولاریزه است؛ یعنی می‌توانند بعضی از جهت‌های نور را بگیرند و حذف کنند که این ویژگی در شرایط خاصی مانند رانندگی در جاده‌ها یا در دریا برای قایق‌رانان بسیار مفید است.

سایز مناسب
سؤال اولی که در استفاده از عینک دودی مطرح است، علت استفاده از آن است. ما از عینک دودی برای محافظت از چشم کمک می‌گیریم؛ بنابراین اندازه عینک دودی باید به حدی باشد که وظیفه محافظت خود را به خوبی انجام دهد. به همین علت استفاده از عینک‌های کوچک و خیلی باریک توصیه نمی‌شود. بعضی از عینک‌های آفتابی در قسمت حاشیه و به اصطلاح ریم‌شان محافظ‌هایی دارند که وظیفه حفاظت از چشم را کامل‌تر می‌کنند. البته بزرگی لنز عینک آفتابی باید به حدی باشد که از سوی جامعه قابل پذیرش باشد.



کنتراست بهتر با عینک مناسب
بر عکس تصور عموم که باور دارند عینک‌های آفتابی چون تیره هستند، اجازه نمی‌دهند اشیا را خوب تشخیص بدهیم، این وسیله اگر درست انتخاب شود کنتراست را بالا می‌برد. در واقع وقتی نور زیاد می‌شود، دید انسان قدرت کمتری پیدا می‌کند و دیگر قادر نیست جزئیات را از هم تفکیک کند. عینک آفتابی میزان کنتراست را در شرایط نور بیش از حد، بالا می‌برد.
• مهم: اگر تیرگی لنزهای عینک آفتابی بیش از حد باشد، میزان دید شما را کاهش می‌دهد. بنابراین تیره‌تر بودن لنز، نشانه افزایش کنتراست نیست، بلکه تیرگی آن باید در حد متعادلی باشد.


عینک‌های فتوکرومیک
این عینکها در مواقعی استفاده می‌شوند که فرد بخواهد از عینک در هر دو شرایط روز و شب استفاده کند. افرادی که چشم آنها دچار عیب انکساری و ضعف است، قطعاً نمی‌توانند دائم عینک دودی و آفتابی‌شان را بردارند و به چشم بزنند؛ بنابراین عینکها ی ویژه برایشان در نظر گرفته می‌شود. در این عینک‌ها یون‌هایی وجود دارند که با شدت گرفتن نور، تیره می‌شوند و در حالت عادی، به شکل معمولی در می‌آیند. عینک‌های فتوکرومیک برای افراد عینکی انتخاب خوبی هستند.



چگونه انتخاب مناسبی داشته باشیم؟
1. قطعاً اولین ویژگی یک عینک دودی مناسب، جذب اشعه یووی است. این مژده را بدهیم که در آمریکا و اروپا حتی عینک‌های بسیار ارزان‌قیمت هم با این ویژگی تولید می‌شوند؛ بنابراین بسیاری از عینک‌های ارزان وارداتی هم قابلیت جذب اشعه یووی را دارند. به همین علت این فرضیه نادرست است که بعضی از عینک‌های ارزان‌قیمت مضر هستند و چنین مواردی بسیار نادر است. بنابراین حتماً لازم نیست هزینه بالایی را برای خرید عینک آفتابی صرف کنید. البته قطعاً عینک‌هایی که همه استانداردها را در حد مناسب داشته باشند، گران‌تر هستند.
2. نکته مهم دیگر، جنس قاب عینک است، این که چقدر استحکام دارد و از چه ساخته شده. البته بعضی از خصوصیات آن مانند رنگ لنزها، سلیقه‌ای است. جنس عینک هم نباید باعث ایجاد حساسیت پوستی برای فرد بشود.
3. قاب عینک نباید خیلی به چشم نزدیک باشد، طوری که لنزها با مژه‌ها تماس داشته باشند یا نباید روی بینی یا پشت گوش‌ها را اذیت کند.
4. لنز عینک باید محکم باشد؛ یعنی نباید طوری باشد که با کوچک‌ترین ضربه‌ای بشکند و باعث آسیب‌دیدگی چشم بشود، بلکه باید مقاومت استانداردی داشته باشد.

نکته‌هایی که باید رعایت کنید‌
1. استفاده از عینک آفتابی طی روز حتی در هوای ابری هم لازم است.
2. لنز عینک باید از جنس مرغوب باشد، وگرنه انحنای نامناسب آن می‌تواند باعث ضعف چشم شود.


برای کمک کردن به تأثیر عینک آفتابی یا جایگزین کردن وسیله‌ای به جای آن برای مقابله با اشعه مضر یووی، می‌توانید از کلاه‌های لبه‌دار استفاده کنید که از شدت نور می‌کاهند. این کلاه‌ها اگر همراه با عینک آفتابی استفاده شوند، بهتر است.

منبع:وبسایت دکتر رحیمی ،  جراحی پلاستیک چشم از انگلستان


بیشتر: سلامت نیوز (تندرستی): آموزش:انتخاب عینک دودی مناسب::.